Çocuklarda Süt ve Süt Ürünlerine Tahammülsüzlük (Laktoz İntoleransı)

Laktoz nedir?

Laktoz, süt, yoğurt ve peynir gibi birçok çocuğun sevdiği yiyeceklerde bulunan bir şekerdir. Laktoz içeren diğer yiyeceklerin listesi uzundur ve bazı ekmekler, tahıllar ve dondurulmuş veya konserve yiyeceklerde laktoz bulunabilir.

Laktoz, yiyeceklerin sindiriminin ve besin emiliminin çoğunun gerçekleştiği organ olan ince bağırsakta bulunan laktaz enzimi tarafından parçalanır. Laktoz yediğimizde, laktaz laktozu iki basit şekere böler: glikoz ve galaktoz. Vücut daha sonra bu basit şekerleri bağırsaklarımıza emer. Laktaz enziminde azalma veya kayıp olduğunda laktoz parçalanamaz ve barsaklardan emilmez. Emilmeyen laktoz, tahammülsüzlük adı verilen semptomlara yol açabilir.

Laktoz intoleransı nedir?

Laktoz intoleransı, vücudun laktozu kolayca parçalayamadığı veya sindiremediği durumdur. Laktoz, süt ve süt ürünlerinde bulunan bir şekerdir. Laktozun sindirimi için vücutta laktaz denen enzimin yeterli miktarda bulunması gerekir. Doğuştan veya sonradan oluşan nedenlerle laktaz enzimi yetersizliği oluştuğunda, laktoz intoleransı denen süt ve süt ürünlerine karşı tahammülsüzlük oluşur.

Çocuğunuz laktoz intoleransı varsa, süt ürünlerini yedikten veya içtikten sonra sıkıntı veren belirtiler (semptomlar) gösterebilir. Bu semptomlar arasında şişkinlik, ishal ve barsakta fazla gaz oluşması bulunur.

Laktoz intoleransı, süte karşı gelişmiş besin alerjisinden veya inek sütü protein tahammülsüzlüğünden farklıdır.

Süt dışında, başka hangi gıda ürünleri laktoz içerir?

Laktoz, birçok gıda ürününde ve bazı ilaçlarda bulunur. Üreticiler ayrıca kutulu, konserve, dondurulmuş, paketlenmiş ve hazırlanmış gıdalara sıklıkla süt ve süt ürünleri ekler. Az miktarda laktoz tükettikten sonra sindirim semptomları olan kişiler, az miktarda laktoz bile içerebilen birçok gıda ürününün farkında olmalıdır.

Gıda ürünlerindeki olası laktoz kaynaklarını bulmak için gıda etiketlerindeki malzemeleri ve beslenme gerçeklerini kontrol edebilirsiniz. Bir gıda etiketi aşağıdaki sözcüklerden herhangi birini içeriyorsa, ürün laktoz içerir:

Süt

Laktoz

Kesilmiş sütün suyu

Lor

Süt yan ürünleri

Kuru süt katıları

Yağsız kuru süt tozu

Laktoz intoleransına ne sebep olur?

Laktoz intoleransı, ince barsakta, laktaz adı verilen bir sindirim suyu veya enzimin yeterince üretilmediği durumda ortaya çıkar. Yeterli laktaz olmadan vücut süt ve süt ürünlerinde bulunan laktozu parçalayamaz, yani sindiremez.

Laktoz intoleransı hem çocuklarda hem de yetişkinlerde olabilir. Laktoz tahammülsüzlüğünün bazı nedenleri şunları içerir:

Sindirim sistemi hastalıkları veya enfeksiyonları (gastroenteritler)

İnce bağırsakta hasarlanma

Ailenin diğer bireylerinde laktoz intoleransı öyküsü varsa, bu durumda, zamanla vücutta daha az laktaz enzimi üretilir. Bu durumda belirtiler gençlik veya yetişkin döneminde ortaya çıkabilir.

Çok erken doğan bebeklere prematüre bebek denir. Prematürelerdeki laktoz intoleransı genellikle kısa vadeli bir sorundur ve zamanla ortadan kalkar.

Çok nadiren, bazı yenidoğanlar doğuştan laktaz eksikliği ile doğarlar ve doğumdan itibaren herhangi bir laktaz üretemezler.

Bebeklerde laktoz intoleransı olabilir mi?

Laktoz intoleransı aslında bebeklerde çok yaygın değildir ve tipik olarak tam vadeli doğan çocuklarda üç yaşından sonra ortaya çıkmaya başlar. Tüm bebekler bağırsaklarında laktaz ile doğarlar. Yaşlandıkça laktaz enzimi azalır.

Erken doğan bebeklerin gelişimsel laktaz eksikliği adı verilen bir tür laktoz intoleransına sahip olma olasılığı daha yüksektir. Bu durum genellikle doğumdan sonra kısa bir süre devam eder. Bununla birlikte, prematüre bebeklerin çoğu laktoz içeren mama ve anne sütü tüketebilir.

Doğuştan laktaz eksikliği, bebeklerin anne sütündeki veya mamadaki laktozu parçalayamadığı çok nadir bir hastalıktır. Ebeveynlerden miras alınan genler bu bozukluğa neden olur. Bu tür bir tahammülsüzlük şiddetli ishale neden olur ve laktoz içermeyen bir bebek maması ile beslenmezse, bu bebeklerde ciddi dehidrasyon ve kilo kaybı gelişebilir.

Laktoz intoleransının belirtileri nelerdir?

Laktoz intoleransının semptomları tüketilen laktoz miktarına bağlıdır. Çocuğunuz ne kadar çok laktoz tüketirse, o kadar fazla semptom yaşayacaktır. Laktoz intoleransının semptomları, süt içtikten veya süt ürünlerini yedikten sonra dakikalar ila saatler içinde ortaya çıkabilir ve tüketilen miktara ve tolere edilen miktara bağlı olarak hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Her çocuğun belirtileri değişik olabilir. Belirtiler şunladır:

Mide bulantısı veya kusma

Karında kramp tarzı ağrılar

Karında şişkinlik

Göbek çevresinde hissedilen karın ağrısı

Barsaklarda gaz birikmesi

Sulu dışkı veya ishal

Kusma, gençlerde daha sık görülür

Çocuğunuzun semptomlarının ne kadar şiddetli olduğu, sahip olduğu laktoz miktarına ve vücudunun ne kadar laktaz ürettiğine de bağlı olacaktır.

Laktoz intoleransının semptomları diğer hastalıklara benzeyebilir. Teşhis için daima çocuğunuzun doktoru ile görüşün.

Laktoz intoleransı nasıl teşhis edilir?

Çocuğunuzun doktoru çocuğunuza fiziksel bir muayene yapacak ve sağlık geçmişini sorgulayacaktır.

Çocuğunuza test yapılması gerekebilir. Laktozun sindirim sisteminde nasıl emildiğini kontrol etmek için kullanılan en yaygın testler şunları içerir:

Laktoz tolerans testi. Bu test, laktozun çocuğunuzun sindirim sistemi tarafından nasıl emildiğini kontrol eder. Aç kaldıktan sonra çocuğunuza laktoz içeren bir sıvı içirilir. Sulu dışkı daha sonra sonraki 24 saat boyunca laktoz açısından test edilir.

Hidrojen nefes testi. Test için, çocuğunuz bilinen miktarda laktoz içeren bir içeceği içmeden önce ve sonra soluk hidrojen seviyesini ölçen bir kaba nefes alır. Normalde, kişi laktozu yediğinde veya içtiğinde ve sindirdiğinde nefeste yalnızca küçük bir miktar hidrojen tespit edilebilir. Hidrojen seviyelerindeki artış, laktoz intoleransı için pozitif bir test olarak kabul edilir.

Çocuk doktorları, hidrojen nefes testini düzgün bir şekilde yapamayan bebeklerin ve küçük çocukların dışkılarındaki asitlik durumunu kontrol eder. Asidik dışkı (düşük pH), laktoz malabsorpsiyonunu gösterebilir. Başka bir dışkı testi (indirgeyici maddeler), dışkıda sindirilmemiş laktoz anlamına gelen glikoz varlığını arar.

Çocuğunuzun semptomları devam ederse, daha ileri değerlendirme için bir Çocuk gastroenteroloğuna sevk edilebilir. Çocuğunuzun semptomlarının ciddiyetine bağlı olarak, çocuk gastroenteroloğu, laktaz seviyelerini doğrudan bağırsaktan ölçmek için bir endoskopi yapabilir. Bu bir biyopsi ile yapılır.

Biyopsi / disakkaridaz testi. Bu test, bir üst endoskopi yapılmasını ve enzim analizi için ince bağırsağın ilk kısmından küçük bir numune alınmasını içerir.

Laktoz intoleransı nasıl tedavi edilir?

Tedavi, çocuğunuzun semptomlarına, yaşına ve genel sağlığına bağlı olacaktır. Ayrıca durumun ne kadar şiddetli olduğuna da bağlı olacaktır.

Hiçbir tedavi çocuğunuzun vücudunun daha fazla laktaz yapmasına yardımcı olmaz. Ancak çocuğunuzun semptomlarını, laktozu kısıtlı bir diyetle yönetebilirsiniz. Çocuğunuzun laktozlu tüm yiyecekleri yemeyi bırakması gerekmeyebilir. Çocuğunuzun doktoru, çocuğunuzun reçetesiz de satılan laktaz enzimleri almasını da önerebilir.

Çocuğunuzun diyetinde laktozu sınırlamak için bazı ipuçları:

Yavaş yavaş başlayın. Laktozlu gıdaları bir hafta kısıtladıktan sonra, çocuğunuzun diyetine az miktarda süt veya süt ürünleri eklemeyi deneyin. Çocuğunuzun herhangi bir semptomu olup olmadığını görmek için izleyin. Çocuğunuzun hangi yiyecekleri kullanabileceğini ve hangi yiyeceklerden kaçınması gerektiğini not ediniz.

Diğer yiyeceklerle birlikte süt ve süt ürünleri tüketin. Çocuğunuzun yemekle birlikte süt veya süt ürünleri alması durumunda daha az semptom olduğunu görebilirsiniz. Çocuğunuza krakerle peynir yemeyi deneyin. Veya çocuğunuzun mısır gevreği ile süt içmesine izin verin.

Doğal olarak daha düşük laktoz seviyelerine sahip süt ürünlerini seçin. Bunlara sert peynirler ve yoğurt dahildir.

Laktozsuz ve laktozu azaltılmış süt ve süt ürünlerini arayın. Bunlar normal süt ve süt ürünleri ile aynı olmakla birlikte içlerine laktaz enzimi eklenmiştir.

Laktaz ürünleri hakkında bilgi isteyin. Çocuğunuzun sağlık uzmanına, süt ürünleri alırken laktaz hapı veya laktaz damlası alıp almayacağını sorun.

Çocuğunuza hangi ürünlerin veya diyet değişikliklerinin yardımcı olabileceği ve ne zaman laktaz hapı veya damlası vermeniz gerektiği konusunda doktoruyla konuşun. Ayrıca yetkin bir diyetisyene görünmek de faydalı olabilir.

Laktoz intoleransının zararları nelerdir?

Laktoz intoleransı çocuğunuzun vücuduna zarar vermez. Semptomlar rahatsız edici olmakla birlikte, ciddi değildir.

Laktoz intoleransı ile yaşamak

Laktoz intoleransı, rahatsız edici semptomlara neden olabilir. Ancak çoğu durumda çocuğunuzun diyetinden laktoz içeren tüm yiyecekleri çıkarmanıza gerek yoktur. Çocuğunuzun semptomlarını izleyerek, hangi yiyeceklerle baş edebileceğini öğrenebilirsiniz. Çocuğunuzun hangi yiyeceklerden kaçınması gerektiğini de söyleyebilirsiniz.

Çocuğunuzun diyetinden yiyecekler çıkarıldığında, onları gerekli besinleri sunan diğer yiyeceklerle değiştirmelisiniz. Ayrıca çocuğunuza yeterince kalsiyum ve D vitamini verilmelidir.

Laktoz intoleransı (tahammülsüzlüğü) ile ilgili olarak sık sorulan sorular:

Laktoz intoleransı süt alerjisiyle aynı şey midir?

Hayır. Birçok anne-baba (ebeveyn), laktoz intoleransı ve süt alerjisi terimlerini karıştırır. Benzer semptomları paylaşsalar da, tamamen farklı durumlardır. Laktoz intoleransı bir sindirim problemidir, süt alerjisi ise bağışıklık sistemini ilgilendirir. Bu nedenle, laktoz intoleransı rahatsızlık verse bile, anafilaksi gibi yaşamı tehdit eden bir reaksiyon üretmeyecektir. Süt alerjileri yaşamın ilk yılında ortaya çıkma eğilimindeyken, laktoz intoleransı çocukluktan ergenliğe kadar herhangi bir yaşta başlayabilir ve yetişkinlikte daha belirgin hale gelebilir.

Laktoz intoleransı ömür boyu süren bir durum mudur?

Bazı durumlarda, laktoz intoleransı geçicidir - eğer laktoz intoleransı viral bir hastalıktan sonra gelişirse veya çölyak hastalığı gibi başka durumlarla ilişkili ise. Örneğin çölyak hastalığı tedavi edildikten sonra laktaz seviyeleri normal seviyelere gelebilir ve laktoz diyette tolere edilebilir. Laktoz intoleransı büyük olasılıkla uzun vadelidir ve birçok büyük çocuk ve yetişkinin semptomları önlemek için diyetlerini değiştirmelerini gerektirir.