Henoch-Schönlein purpurası (HSP)

Henoch-Schönlein Purpurası (HSP) nedir?

Henoch-Schönlein purpurası ayrıca alerjik purpura, anafilaktoid purpura veya IgA vasküliti olarak da adlandırılır. Henoch-Schönlein purpura, küçük kan damarlarının şişmesini ve tahriş olmasını sağlayan bir durumdur. Bu iltihaplanmaya vaskülit denir. Genellikle deri, bağırsaklar, böbrekler ve eklemleri etkiler. Çocuklarda en sık görülen vaskülit türüdür ve erkeklerde kızlardan iki kat daha sık görülür.

Derideki iltihaplı kan damarlarından çevresine kan hücreleri sızar ve purpura adı verilen döküntülere neden olur. Bağırsaklardaki ve böbreklerdeki damarlar da benzer olaylar olduğu için karın ağrısı, kanlı gaita ve nefrite yol açabilir.

Henoch-Schönlein Purpurası kimleri etkiler?

Henoch-Schönlein purpurası, 3 ila 10 yaş arası çocuklarda daha sık olmak üzere, çocuklarda yetişkinlerden daha sık rastlanır.

Henoch-Schönlein Purpurası’na ne sebep olur?

Henoch-Schönlein purpura'sının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, vücudun bağışıklık sisteminin olması gerektiği gibi çalışmadığı için gerçekleştiğini biliyoruz. İmmünoglobulin A (IgA) adı verilen bir protein, enfeksiyonlarla savaşmaya çalışan bir antikor türüdür. HSP'de IgA ayrıca kan damarlarına yerleşerek, damarda şişlik ve kanamaya neden olur.

Bu bağışıklık reaksiyonu genellikle üst solunum yolunun (sinüsler, boğaz veya akciğerler) bakteriyel veya viral bir enfeksiyonundan sonra ortaya çıkar. Sonbahar, kış ve ilkbaharda daha sık görülür. Daha az yaygın olan diğer tetikleyiciler arasında bazı ilaçlar, yiyeceklere reaksiyonlar, böcek ısırıkları ve aşılar bulunur.

HSP bir kişiden diğerine bulaşmaz.

Henoch-Schönlein Purpurası'nın belirtileri ve belirtileri nelerdir?

Henoch-Schönlein purpura'nın yaygın belirtileri ve semptomları şunlardır:

Kabarık, kırmızımsı mor bir döküntü (purpura)

Eklem ağrısı ve şişmesi

Karın ağrısı

İdrarda kan gelmesi veya ağır vakalarda kana ilaveten idrarla fazla protein kaybı

Ateş

Baş ağrısı

Henoch-Schönlein Purpurası'nın klinik özellikleri

Döküntü olguların tümünde olur ve doktorların HSP'yi teşhis etmesine yardımcı olan şeydir. Kesin kırmızı noktalar (peteşi), çürükler veya bazen kabarcıklar gibi görünebilir. Döküntü genellikle bacaklarda ve kalçalardadır, ancak dirsekler, kollar, yüz ve gövde gibi vücudun diğer kısımlarında olabilir.

HSP'li çoğu çocuğun eklem ağrısı ve şişmesi de vardır. Bu belirtiler döküntü ortaya çıkmadan önce ortaya çıkabilir. HSP artriti genellikle ayak bileklerini ve dizleri etkiler, ancak eller, dirsekler ve ayaklar gibi diğer eklemlerde olabilir. HSP’deki eklem tutulumu genellikle selim seyirli olup kandiliğinden düzelir.

Karın ağrısı genellikle döküntüden bir müddet sonra başlar. Ağrı gelip gidici özellikte olabilir ve bulantı, kusma veya ishal eşlik edebilir. Bazı çocuklarda dışkıda gizli veya açık kan bulunur. Çilek jölesi kıvamında kan görülmesi barsak düğümlenmesine işaret eder ve tehlikelidir.

HSP bazı durumlarda böbrekleri etkileyebilir. İdrarda az miktarda kan veya protein bulunabilir ve idrar kanlı görünebilir.

Henoch-Schönlein Purpurası Nasıl Teşhis Edilir?

Döküntü bacaklarda ve kalçalarda ise, beraberinde çocukta karın ağrısı veya eklem ağrısı varsa, Henoch-Schönlein purpurası kolayca teşhis edilebilir. Eklem ağrısı veya karın problemleri döküntü ortaya çıkmadan önce başlarsa veya semptomların ortaya çıkması birkaç hafta alırsa tanı daha zor olabilir.

Henoch-Schönlein Purpurası’da yapılacak testler nelerdir?

Doktorlar enfeksiyon, anemi veya böbrek hastalığı belirtilerine yol açacak hastalıkları ayırdetmek için kan testleri isteyebilir. Karın ağrısı şiddetli ise, direkt karın röntgeni veya karın ultrasonu gibi görüntüleme testleri gerekebilir. Bir dışkı testi ile dışkıda kan olup olmadığı kontrol edilir. İdrar örneği alınarak idrarda kan veya protein olup olmadığı araştırılır.

Henoch-Schönlein Purpurası nasıl tedavi edilir?

Çoğu zaman, Henoch-Schönlein purpura tedavi edilmeden kendi kendine gider. Çocuğunuzun daha iyi hissetmesine yardımcı olmak için hekimlerr aşağıdaki ilaçları önerebilir:

HSP'ye neden olan bir enfeksiyon saptandıysa antibiyotikler

Ağrı kesiciler (asetaminofen gibi)

Eklem ağrısı ve iltihabı hafifletmek için anti-enflamatuar ilaçlar (ibuprofen gibi)

Şiddetli karın ağrısı veya böbrek hastalığı için kortikosteroidler (prednizon gibi)

Evdeyken çocuğunuzu olabildiğince rahat tutmaya çalışın. Çocuğunuzun dinlenmesine ve bol sıvı almasına dikkat edin.

Henoch-Schönlein Purpurası’nın seyri

Henoch-Schönlein purpura belirtileri genellikle yaklaşık bir ay sürer. HSP'li çocukların çoğu bir ay içinde tamamen iyileşir ve uzun vadeli problemleri yoktur. Böbrekleri etkilenen çocukların böbrek fonksiyonlarını izlemek için düzenli kontrollere gitmesi gerekecektir. HSP gelişen çocukların yaklaşık yarısında böbrekleri ilgilendiren sorunları olacaktır. Bu nedenle doktorlar muhtemelen birkaç ay boyunca böbrek fonksiyonlarını kontrol edecektir. HSP böbrek hasarına neden olmuşsa, çocuğun bir nefroloğa gitmesi gerekecektir.

HSP'li bir çocuk yemek yemeyi veya sıvı içmeyi reddediyorsa veya şiddetli karın ağrısı veya ağır böbrek problemleri varsa hastaneye yatırılarak tedavi edilir.

HSP, bazı çocuklarda, hastalığın ilk atağından sonraki birkaç ay içinde tekrarlar. Ancak HSP tekrarları genellikle ilk ataktan daha hafif seyreder.