Juvenil Spondilartropati (Juvenil Spondilartrit)

Spondiloartropati nedir?

Spondilartropati omurga ve sakroiliak eklemlerin yangısı ile karakterize bir grup uzun süreli (kronik) romatolojik hastalıktır ki bu hastalıklarda hastalık aile fertlerinde de bulunabilir, eklem dışı bulguları benzerdir ve kanda romatoid faktör (RF) negatiftir. Ankilozan spondilit, reaktif artrit, psoriatik artrit ve enflamatuar bağırsak hastalığına (enteropatik artrit) bağlı eklem problemlerini içerir. Spondiloartropatilere bazen spondiloartrit denir.

Tüm spondiloartropatilerin farklı semptomları ve sonuçları olmasına rağmen, aşağıdaki ortak özellikleri taşırlar:

Genellikle omurga ve pelvis arasındaki eklem (sakroiliak eklem) etkilenir (sakroileitis).

Eklem etrafındaki bağların ve tendonların diz, ayak veya kalça gibi kemiğe bağlandığı bölgelerde iltihab (entezit) oluşur.

Spondiloartropatilerin yetişkinlerde romatoid artrit (RA) ve çocuklarda juvenil idiyopatik artrit (JIA) 'dan farklı olduğunu bilmek önemlidir.

Juvenil spondilartrit nedir?

Juvenil Spondiloartropati olarak da bilinen Juvenil Spondiloartrit, 16 yaşından önce artrite (eklem iltihabı) neden olan ve yetişkin yaşamına yayılabilen bir grup çocukluk romatizmal hastalığını tanımlayan tıbbi terimdir. Juvenil spondiloartropatiler arasında entezit ile ilişkili artrit, farklılaşmamış spondiloartrit, juvenil ankilozan spondilit, psoriatik artrit, reaktif artrit ve inflamatuar bağırsak hastalığı artriti bulunur.

Juvenil Spondiloartrit tipik olarak pelvis, kalçalar, dizler ve ayak bilekleri gibi, vücudun alt kısmındaki eklemlerde ağrı ve iltihaplanmaya neden olur. Omurga, gözler, cilt ve bağırsaklar gibi vücudun diğer bölgeleri de etkilenebilir. Yorgunluk ve uyuşukluk da ortaya çıkabilir.

Juvenil spondiloartrit tanı koyma süreci hem hasta hem de ebeveyn için zorlu olabilir. Juvenil spondiloartritte, bazen semptomlar aralıklarla ortaya çıkar ve önceden tahmin edilemez. Bu hastalığın alevlenmesi ve ardından sönmesi, birçok kez tekrarlanabilir.

Hastalığın ilerlemesinin ve semptomların şiddetinin her insanda değişik olduğunu bilmek önemlidir. Bazı çocuklar hafif, kısa süreli bir hastalık yaşayabilirken, diğerleri şiddetli, uzun süreli bir hastalık süreci yaşayabilir.

Spondiloartropatilere ne sebep olur?

Spondiloartropatilere neyin neden olduğu net olarak bilinmemektedir. Belirli bir gen olan HLA-B27'nin varlığı genellikle ankilozan spondilit ile ilişkilidir. Spondiloartropatilerin, özellikle ankilozan spondilitin, aynı aile bireylerinde daha fazla görülme olasılığı daha yüksektir.

Semptomlar nelerdir?

Kalçaya yayılabilen bel ağrısı

Gündüz ve egzersiz sonrası iyileşen, özellikle sırtta veya boyunda sabah sertliği

Yorgunluk

Farklı hastalıklara bağlı spondilartropatilerin özellikleri

Her ne kadar spondiloartropatiler eklem ağrısı ile sonuçlansa da, her tipte de spesifik semptomlar vardır.

Ankilozan spondilit sertliğe ve bel ağrısına neden olur. Zamanla, ağrı genellikle alt sırttan üst sırtın içine doğru hareket eder. Çocuklarda semptomlar genellikle kalçalarda, dizlerde, topuklarda veya ayak baş parmaklarında başlar ve daha sonra omurgaya ilerler.

Reaktif artrit, özellikle sakroiliak eklemde, bel ve pelvis arasındaki bağlantıda ve parmaklarda, ayak parmaklarında ve ayaklarda eklemlerde ağrı, şişme ve iltihaplanmaya neden olur.

Psoriatik artrit, sedef hastalığı adı verilen bir cilt rahatsızlığı ile ilişkili bir artrit şeklidir. Sedef hastalığı semptomları (ciltte pullu kırmızı lekeler) sıklıkla artrit belirtilerinden önce, bazen uzun yıllar önce görülür.

Enteropatik artrit, bağırsak duvarının iltihaplanmasını da içeren spinal artrittir. Semptomlar gelip gidebilir. Karın ağrısı alevlendiğinde, bu artrit de parlayabilir. Artrit tipik olarak dizler, kalçalar, ayak bilekleri ve dirsekler gibi büyük eklemleri etkiler. Çocuklarda artrit, bağırsak iltihabından önce başlayabilir.

Çocuk spondiloartropatilerinde, yetişkinlerden farklı olarak, omurgadan daha çok kollar ve bacaklar daha sık etkilenir. Çocuklarda ağrılı veya şişmiş 4 veya daha az eklem (tipik olarak dizler veya ayak bilekleri), gözün bir kısmının iltihabı (irit, üveit) ve boyun ağrısı ve sertliği olabilir.

Spondiloartropatiler nasıl teşhis edilir?

Spondiloartropatiler tıbbi öykü, laboratuvar testleri, röntgen veya MRI gibi görüntüleme testleri ve eklem ve doku iltihabı belirtileri, sabah sertliği ve spesifik bir spondiloartropatiye özgü semptomlar (psoriatik artritte pullu cilt gibi) ile teşhis edilir. Farklı spondiloartropatiler için farklı tipte testler yapılabilir.

Nasıl tedavi edilir?

Çoğu durumda, çocuk spondiloartropatileri hafif seyreder ve yıllarca teşhis edilmeyebilir. Çoğu insan günlük aktivitelerde sorun yaşamaz. Tedavi, ağrıyı ve katılaşmayı hafifletmeye ve deformiteyi önlemek için iyi duruşa odaklıdır. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) spondiloartropatilere bağlı ağrı ve iltihabı tedavi etmek için yaygın olarak kullanılır. Diğer tedavi seçenekleri, sahip olduğunuz spondiloartropatinin tipine bağlıdır.