Corona virus enfeksiyonu nedir? Nasıl yayılır? Korunma önlemleri nelerdir?

12.02.2020

Koronavirüs nedir? Covid-19 belirtileri nelerdir?

Koronavirüs zoonotiktir, yani hayvanlarda ve insanlarda hastalık yapar ve hayvanlardan-insanlara ve insanlardan-insanlara bulaşabilir. Ayrıntılı araştırmalar SARS-CoV’nin misk kedilerinden insanlara ve MERS-CoV’un develerden insanlara bulaştığını buldu. Bilinen birçok koronavirüs henüz insanları enfekte etmeyen hayvanlarda dolaşmaktadır. Çinde başlayan salgının etkeni olan coronavirüs Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2019-nCoV (COVID-19) olarak adlandırılmıştır.

Enfeksiyon belirtileri arasında solunum semptomları, ateş, öksürük, nefes darlığı ve solunum sıkıntısı bulunur. Daha ciddi vakalarda, enfeksiyon pnömoniye, ciddi akut solunum sendromuna, böbrek yetmezliğine ve hatta ölüme neden olabilir.

Diğer solunum yolu hastalıklarında olduğu gibi, COVID-19 enfeksiyonu bazı insanlarda burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük ve ateş gibi hafif semptomlara neden olabilir. Bazı kişiler için ise daha şiddetli olabilir ve zatürre veya nefes alma zorluklarına yol açabilir. Daha nadiren, hastalık ölümcül olabilir. Yaşlı insanlar ve önceden mevcut süregen hastalığı (diyabet ve kalp hastalığı gibi) olan kişiler virüsle ciddi şekilde hastalanmaya karşı daha savunmasız görünmektedir.

Koronavirüs enfeksiyonun yayılmasını önlemek için standart öneriler arasında düzenli el yıkama, öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burnun kapatılması, et ve yumurtaların iyice pişirilmesi bulunur. Böyle öksürme ve hapşırma gibi solunum hastalığı semptomları gösteren kimseler ile yakın temastan kaçının.

Kendinizi korumak için, canlı hayvan pazarlarını veya evcil hayvan satılan dükkanları ziyaret ederken, canlı hayvanlarla ve hayvanlarla temas eden yüzeylerle doğrudan korumasız temastan kaçının.

Çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünlerin tüketiminden kaçınılmalıdır. İyi gıda güvenliği uygulamalarına uygun olarak, çiğ et, süt veya hayvan organları ile eldivenle ve dikkatle temas etmeli, pişmemiş gıdalarla çapraz bulaşmayı önlemek için dikkatli olunmalıdır.

Kendimi korumak için ne yapabilirim?

Ellerinizi sık sık yıkayın
Ellerinizi sık sık sabun ve su ile yıkayın veya elleriniz gözle görülür bir kir yoksa alkol bazlı bir el sıvısı kullanın.
Neden? Ellerinizi sabun ve su ile yıkamak veya alkol bazlı solüsyonla ovmak, elinizde virüs varsa onu ortadan kaldırır.

Solunum hijyenini uygulayın

Öksürürken ve hapşırırken, ağzınızı ve burnunuzu bükülmüş dirsek veya mendil ile kapatın – mendil veya peçeteyi derhal kapalı bir çöp kutusuna atın ve ellerinizi alkol bazlı el ovma solüsyon veya sabun ve su ile temizleyin.
Neden? Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu kapatmak mikrop ve virüslerin yayılmasını önler. Ellerinize hapşırır veya öksürürseniz, dokunduğunuz nesneleri veya insanları kirletebilirsiniz.

Sosyal mesafeyi koruyun

Kendinizle diğer insanlar arasında, özellikle öksüren, hapşıran ve ateşi olanlar arasında en az 1 metre mesafe bırakın.
Neden? COVID-19 gibi bir solunum yolu hastalığı olan bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında virüsü içeren küçük damlacıklar yayar. Çok yakınsanız, virüsün içinde olduğu havayı nefesle solunum yollarınıza almış olursunuz.

İnsanların göz, burun veya ağzına dokunmaktan kaçının

Neden? Eller virüsün bulaşmış olabileceği birçok yüzeye dokunur. Kirlenmiş ellerinizle gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunursanız, virüsü yüzeyden kendi vücudunuza aktarabilirsiniz.

Ateş, öksürük ve nefes almada zorluk çekiyorsanız, erken tıbbi yardım alın

COVID-19 olduğu düşünülen veya COVID-19 temaslısı ve solunum semptomları olan biriyle yakın temastaysanız doktorunuza bildiriniz.
Neden? Ateşiniz, öksürüğünüz ve nefes alma zorluğunuz olduğunda, derhal tıbbi yardım almanız önemlidir, çünkü bu solunum yolu enfeksiyonu veya diğer ciddi durumlardan kaynaklanıyor olabilir. Ateşli solunum semptomlarının çeşitli nedenleri olabilir ve kişisel seyahat geçmişinize ve koşullarınıza bağlı olarak COVID-19 bunlardan biri olabilir.

Hafif solunum yolu semptomlarınız varsa ve COVID-19'lu birisi ile temas geçmişi yoksa, temel solunum ve el hijyenini dikkatlice uygulayın ve mümkünse iyileşene kadar evde kalın.

Genel bir önlem olarak, canlı hayvan pazarlarını, canlı hayvan satan dükkanları veya hayvansal ürün pazarlarını ziyaret ederken genel hijyen önlemlerini uygulayın
Hayvanlara ve hayvansal ürünlere dokunduktan sonra sabun ve temiz su ile düzenli el yıkama sağlayın; el, göz, burun veya ağza dokunmaktan kaçının; ve hasta hayvanlarla veya pişirilmemiş hayvan ürünleriyle temastan kaçının. Piyasadaki diğer hayvanlarla herhangi bir temastan kesinlikle kaçının (örneğin, sokak kedileri ve köpekleri, kemirgenler, kuşlar, yarasalar). Toprak üzerindeki potansiyel olarak kirlenmiş hayvan atıkları veya sıvılarla veya mağazaların ve pazar tesislerinin yapılarıyla temastan kaçının.

Ham veya az pişmiş hayvansal ürünlerin tüketiminden kaçının

İyi gıda güvenliği uygulamalarına göre pişmemiş gıdalarla çapraz bulaşmayı önlemek için çiğ et, süt veya hayvan organlarına temas etmeniz etmeniz gerekiyorsa eldiven kullanın ve çok dikkatli olun.

Kendimi korumak için maske takmalı mıyım?

Tıbbi maske takmak, bazı solunum yolu hastalıklarının yayılmasını sınırlamaya yardımcı olabilir. Bununla birlikte, tek başına bir maske kullanmanın enfeksiyonları durdurma garantisi yoktur. Maske takmak, el ve solunum hijyeni dahil olmak üzere diğer önleme tedbirleri ile birlikte uygulanmalı ve kendinizle diğer insanlar arasında en az 1 metre mesafe olmalıdır.

Bu virüs kimlere bulaşmış olabilir?

COVID-19 virüsünün dolaştığı bir bölgede yaşayan veya seyahat eden insanlar enfeksiyon riski altında olabilir. Yakın zamana kadar COVID-19, enfekte kişilerin büyük çoğunluğunun bildirildiği Çin’de, İran’da ve İtalya’da dolaşıyordu. Ancak şu anda COVID-19 enfeksiyonu bildirilmeyen çok az ülke kaldı. Diğer ülkelerden enfekte olanlar, enfeksiyonun varlığı bildirilen ülkelerden yakın zamanda seyahat eden veya hastaya COVID-19 bulaşmış olduğunu bilmeden önce bir hastaya bakım veren aile üyeleri, iş arkadaşları veya tıp uzmanları gibi bu ziyaretçiler yakın yaşayan veya çalışan kişiler arasındadır.

Virüs nasıl yayılır?

Yeni koronavirüs, esas olarak enfekte olmuş bir kişiyle temas yoluyla, örneğin bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında ortaya çıkan solunum damlacıkları veya tükürük damlacıkları veya burundan akıntı yoluyla yayılan bir solunum virüsüdür. Herkesin iyi bir solunum hijyeni uygulaması önemlidir. Örneğin, bükülmüş bir dirseğe hapşırın veya öksürün veya bir mendil kullanın ve hemen kapalı kutuya atın. İnsanların ellerini alkol bazlı el ovma sıvısı veya sabun ve su ile düzenli olarak yıkaması da çok önemlidir.

Koronavirüs enfeksiyonunu önlemek veya tedavi etmek için spesifik ilaçlar var mı?

Bugüne kadar, yeni koronavirüsü önlemek veya tedavi etmek için önerilen spesifik bir ilaç yoktur. Bununla birlikte, COVID-19 ile enfekte olanlar semptomları hafifletmek ve tedavi etmek için uygun bakım almalı ve ciddi hastalığı olanlara optimize edilmiş destekleyici bakım verilmelidir. Bazı spesifik tedaviler araştırılmaktadır ve klinik deneylerle test edilecektir. Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19’u çeşitli ortaklarla tedavi etmek için ilaç geliştirme çabalarını koordine etmeye yardımcı olmaktadır.

Özetle, kendinizi yeni koronavirüs ile enfekte olmaktan korumak istiyorsanız, temel el ve solunum hijyenini ve güvenli gıda uygulamalarını sürdürmeli ve mümkün olduğunda öksürme ve hapşırma gibi solunum yolu hastalıkları belirtileri gösteren kişilerle yakın temastan kaçınmalısınız.

Etkili olmayan ve bazen zararlı olabilen önlemler

Aşağıdaki önerilen tedbirler kendinizi korumak için etkili olmadıkları ve hatta zararlı olabileceği için 2019-nCoV tedavisi olarak özellikle tavsiye edilmez:

C vitamini almak
Sigara içmek
Bitkisel çaylar

Korumayı en üst düzeye çıkarmak için birden fazla maske takma
Antibiyotik almak

Her durumda, ateş, öksürük ve nefes alma zorluğunuz varsa, daha şiddetli bir enfeksiyon geliştirme riskini azaltmak için erken tıbbi yardım alın ve son seyahat geçmişinizi sağlık uzmanınızla paylaştığınızdan emin olun.

NOT: Bu bilgiler Dünya Sağlık Örgütünün (World Health Organization- WHO) web sayfasından alınmıştır